Aangezien er een grote overeenkomst is tussen de fysiologische reacties bij mens en dier, wordt er veel medisch onderzoek naar en op dieren gedaan. Ook de mens is immers een zoogdier. Die overeenkomst zien we zeker als het gaat over het zenuwstelsel. Als gevolg hiervan wordt ook veel onderzoek gedaan naar het effect van drugs op dieren.
Deze neurologische gelijkenis maakt het ook mogelijk om gedragsparallellen tussen beide te observeren. Zo vertonen zowel dieren als mensen een neiging tot het gebruiken van bewustzijnsveranderende stoffen, wat zich vertaalt in het eten van een hele waaier aan planten, paddenstoelen, en zelfs dieren, die het beoogde resultaat kunnen opleveren.
Een duidelijk voorbeeld zijn katten,die dol zijn op de effecten van kattenkruid. Na erop te hebben gekauwd, verandert hun gedrag en beginnen ze te snuiven, kwijlen, zich overal tegen aan te schuren en seksuele opwinding te vertonen. Moeflons en steenbokken beklimmen steile rotsen om hallucinogene korstmossen te zoeken. Olifanten staan bekend om hun voorkeur voor alcohol, die ze consumeren door het eten van verschillende soorten gefermenteerde vruchten die ze op de grond onder de bomen vinden. Ze doen zich te goed aan onredelijke hoeveelheden van deze vruchten, wat hen in een staat tussen lethargie en agressiviteit brengt. In Californië vallen roodborstlijsters elk jaar het kleine stadje Pleasant Hill binnen om de geneugten van de toyon te proeven, een kleine rode bes die in februari rijpt. De vogels verorberen deze bessen tot ze dronken zijn. Gedesoriënteerd en verward spelen ze door elkaar te achtervolgen en vaak botsen ze dan tegen ramen en auto’s, waardoor sommigen sterven. Ook insecten vertonen zulk gedrag: of het nu motten zijn die daturanectar drinken, bijen die drinken van bepaalde orchideeën of kevers die dronken worden van gefermenteerd eikensap, velen vertonen een neiging tot dronkenschap waardoor ze een gemakkelijke prooi worden voor roofdieren. En ook zeedieren zijn geen uitzondering op deze regel. Dolfijnen spelen soms met een kogelvis die ze aan elkaar doorgeven met hun snuit. De neurotoxine die de kogelvis afscheidt wanneer hij zich bedreigd voelt, is een echte drug voor dolfijnen, die dan vaak bedwelmd rondzwemmen, veelal op hun rug.
Zoals we kunnen zien, is de hang naar een roes eerder regel dan uitzondering in het dierenrijk. Honderden diersoorten nemen drugs, en dit gedrag is duidelijk opzettelijk, omdat het onophoudelijk wordt herhaald, soms zelfs overdadig veel. Net als bij mensen dient de inname van deze stoffen verschillende doeleinden: het kan een darmzuivering zijn, een curatief of preventief gebruik tegen bepaalde parasieten, andere medicinale toepassingen, doping voor de jacht of het gevecht, of – en waarschijnlijk meestal – louter voor de roes. Bewustzijnsverandering is dus in het dierenrijk bijna universeel gedrag dat sterk lijkt op een fundamenteel instinct. Het is al miljoenen jaren aanwezig, en… sinds honderd jaar, enkel voor mensen, verboden. Een kort intermezzo dat niet al te lang meer zou moeten duren.
